Chili: Het mysterie van Paaseiland opgelost?

Om zes uur ’s ochtends schalt Lady Gaga door de speaker. Het is aardedonker buiten en in een soort trance volg ik het licht van de koplampen op de weg voor ons. Zag ik daar een wild paard wegspringen? Matoa zit achter het stuur en slingert de wagen behendig over het eiland. Matoa is geboren en getogen op Paaseiland, net als zijn voorouders. Bij de ontvangst op de luchthaven zag hij er bijzonder vrolijk en kleurrijk uit. Zijn haren wild wapperend in de wind en vol enthousiasme om zijn eiland te laten zien.

Als klein kind keek ik al gebiologeerd naar documentaires op tv van de Noorse antropoloog en avonturier Thor Heyerdahl. Hoewel het inmiddels al behoorlijk verouderde series waren, bekeek ik ze vol belangstelling. Ik zag hoe deze man een vlotreis maakte over de Grote Oceaan naar het meest afgelegen eiland ter wereld om het mysterie rond de stenen beelden op te lossen. De Indiana Jones films waren er niets bij. En nu ben ik zelf op Paaseiland. Het raadsel van de ‘moai’ houdt nog steeds de gemoederen bezig. Sinds de komst van de eerste zeevaarders is er weinig bewaard gebleven van de historie als gevolg van slavernij en uitheemse ziekten. Op het dieptepunt leefden er nog slechts 111 Rapa Nui, zoals de naam van de oorspronkelijke bewoners luidt. Er waren toen bijna 10 keer zoveel beelden als mensen op het eiland aanwezig. Ook het enige hiërogliefenschrift, rongorongo, bestaande uit gekerfde tekens op houten plankjes, heeft nog niemand weten te ontcijferen. Omdat er zoveel informatie verloren is gegaan in de loop der eeuwen vertelt iedereen zijn eigen verhaal. Geen idee dus of ik ‘de waarheid’ te horen krijg van Matoa. Eerlijk gezegd doet dat er ook niet toe. Het mysterie van Paaseiland moet je voelen.

En dus zijn we op weg naar Tongariki. Dit grootste platform (ahu) met moaibeelden ligt aan de andere kant van het eiland, dat ongeveer zo groot is als Texel. Vanaf het moment dat besloten was dat Paaseiland de volgende reisbestemming zou worden had ik het lumineuze plan opgevat om de zon te zien opkomen achter de beelden in de Stille Oceaan. Het betekende ook voor Matoa extra vroeg opstaan. Dat blijkt geen probleem als ik de slaap uit mijn ogen wrijf en zijn vrolijke silhouet ’s ochtends zie opduiken bij het hotel. Hij is extra fleurig gekleed en heeft lange haren bijeengebonden met een lint. En Paaseiland mag dan afgelegen zijn, wereldvreemd zijn ze er zeker niet bewijst Lady Gaga. Aangekomen bij Tongariki is het eiland nog steeds in het donker gehuld. Het is voor een Nederlander moeilijk voor te stellen hoe échte duisternis eruit ziet, zonder enige vorm van kunstlicht zoals lantaarnpalen, ander verkeer of licht van gebouwen. We wandelen dan ook schuifelend een zwart gat in, bijgelicht door mijn mobiele telefoon. Langzaam verandert de omgeving. Schimmen krijgen gezichten en er doemen vijftien metershoge beelden voor me op. Onverstoord kijken ze over mij heen. Het is kenmerkend voor de moai. Zij hebben hun rug naar de oceaan gekeerd. Waarom? En hoe zijn ze er gekomen?  

Later die dag zie ik de bron van oorsprong bij de vulkaankrater Rano Raraku. Mijn oog valt op een oud informatiepaneel met vergeelde foto’s van Thor Heyerdahl die opgraafwerkzaamheden uitvoert. Hier werd eeuwen geleden ingehakt op het vulkanisch gesteente en kregen de moai hun vorm. Rondom de vulkaan liggen honderden verlaten beelden die hun bestemming nooit hebben bereikt. Het heeft ergens iets weg van Pompeii. Het lijkt wel alsof de moai plotseling zijn stilgevallen en werden versteend door de tijd. Het grootste beeld meet een lengte van ongeveer 20 meter en ligt onafgemaakt in zijn eeuwige rustplaats.

De laatste avond heeft Matoa een voorstelling in petto. Even ben ik bang dat we een folkloristische dansshow te zien krijgen, maar als het getrommel start, raast er een tornado van dansers over het podium. Een explosie aan dansbewegingen volgt. Een tiental danseressen en vijf buitensporig gespierde mannen met ontbloot bovenlijf razen voor mijn ogen. Plotsklaps is het voor mij geen raadsel meer hoe de zware, tot wel 8o ton wegende beelden op hun plaats kwamen. Deze mannen tilden ze simpelweg op en zetten ze moeiteloos op de juiste plek neer…. mysterie opgelost. Wat een eiland!

Naschrift:

Wilt u ook naar Paaseiland reizen? Paaseiland is een van de meest exclusieve bestemmingen op aarde. Het ligt ruim 3500 kilometer verwijderd van het Zuid-Amerikaanse vasteland en is daarmee het meest afgelegen eiland ter wereld. Met z’n glooiende vulkaanlandschap, wilde paarden en raadselachtige moaibeelden is Paaseiland uitgeroepen tot nationaal park en Unesco werelderfgoed. Vanuit de Chileense hoofdstad Santiago vliegt u in ongeveer vijf uur naar de enige landingsbaan in de wijde omtrek, nota bene aangelegd door de NASA zodat spaceshuttles er in geval van nood kunnen landen. Een van de meest bijzondere accommodaties is het Explora Rapa Nui dat de mystieke sfeer heeft gecombineerd met ultiem comfort. De reisspecialisten van ExperienceTravel geven u graag persoonlijk advies.