Albanië - Sprookjesland achter de vervloekte bergen

Hoogtepunten van deze reis

• Bezoek aan het Onufri Nationaal Museum voor Iconografie
• Verkenning van de archeologische site van Butrint
• Bezoek aan Unesco-stad Gjirokastër

Wie kent nog de Ruritanian romance, het oorspronkelijk Engelse literaire genre, razend populair rond 1900: avontuur, spanning, zwaardgevechten en romantiek in een Balkanland waar alles idyllisch én ruig was. De intrige draaide meestal om dwaze machtsverwikkelingen, met wrede mannen en onschuldige vrouwen in de hoofdrol. Een blonde westerling loste doorgaans alle problemen op. The Prisoner of Zenda werd tien keer verfilmd en zelfs Laurence Olivier en Marilyn Monroe speelden The Prince and the Showgirl, in een typerende film uit het genre.   

Albanië, een prototype van Ruritanië, is een land vol Romeins, Hellenistisch en Ottomaans erfgoed, gelegen achter de Albanese Alpen. In de eigen taal heten die ‘de vervloekte bergen’. Ze maken deel uit van een bergketen die zich uitstrekt van Kroatië tot Albanië. Daarachter begint een sprookjesland, dat desondanks ook een rauw-realistische, wellicht zelfs vervloekte geschiedenis kent. Meteen al met de onafhankelijkheid in 1912 begon de internationale status als Ruritanië, waar de ‘eerste koning van Albanië’, de Duitse circusartiest Otto Witte, een rol in speelde, maar ook de tweede, Wilhelmina’s achterneef Wilhelm zu Wied, plus de gedoemde majoor Lodewijk Thomson (1869-1914), de eerste Nederlandse militair die op een vredesmissie is gesneuveld. Vers koren op de Ruritaanse molen leverde koning Zog, van 1928 tot 1939 alleenheerser, met een voorkeur voor goudkleurige epauletten. Zeker is dat de vloek zich verdiepte met de stalinistische dictator Enver Hoxha, die het land overdekte met honderdduizenden bunkers. Na de implosie van het regime, in 1991, en het ineenstorten van malafide financiële instellingen, in 1997, verkeerde Albanië in een staat van anarchie. Honderdduizenden verlieten het land. De achterblijvers daarentegen verbazen iedere bezoeker met hun gastvrijheid, hartelijkheid en enorme volharding hun prachtige land opnieuw op de kaart te brengen, een sprookjesland achter vervloekte bergen, rijk aan natuurlijke, archeologische en historische schatten.  

Samen met journalist en schrijver Pieter van Os bezoeken we plekken die een belangrijke rol spelen in het boek dat hij schrijft over de geschiedenis van Albanië, verteld via gebeurtenissen in het centraal gelegen stadje Lushnjë. Niet alleen de monumenten van Albanië passeren de revue, maar ook historische figuren als nepkoning Otto Witte, moeder Teresa en de weduwe van dictator Enver Hoxha. Ontmoetingen met tal van opmerkelijke Albanezen typeren deze reis.