Wel of niet naar Spitsbergen?

Hoe gaat het met de natuur in Spitsbergen?
"De natuur van het Noordpoolgebied is nog grotendeels in takt; de Arctische ecosystemen zijn compleet en functioneren nog natuurlijk. Dat betekent niet dat er daar niks aan de hand is. Het Arctisch gebied verandert razendsnel, omdat het veel sneller opwarmt dan waar ook ter wereld. Dus natuurbeschermingswerk in het Noordpoolgebied is en blijft urgent. En heeft zin! Na het verbieden van de jacht op ijsberen en walrussen op Spitsbergen in de jaren ’70 van de vorige eeuw zijn de populaties bijvoorbeeld weer aan het groeien. Het is nu zaak om de nieuwe bedreigingen als gevolg van klimaatverandering het hoofd te bieden. Want zonder zee-ijs zullen bijvoorbeeld ijsberen het een stuk moeilijker krijgen. Daarbovenop is het Noordpoolgebied nu steeds toegankelijker. Ook voor nieuwe economische ontwikkelingen zoals olie & gaswinning, groei van scheepvaart en visserij. Allemaal extra bedreigingen voor de natuur en mensen van het Noordpoolgebied die we moeten tegengaan."

Waarom zijn ijsberen zo afhankelijk van zee-ijs?
"Vrouwtjes komen in het najaar aan land om in een sneeuwhol hun jongen ter wereld te brengen. Die worden rond oud en nieuw geboren. Moeder ijsbeer en haar jongen, meestal tweelingen, komen rond april naar buiten en moeten dan zo snel mogelijk het zee-ijs op om daar hun favoriete prooi te zoeken: robben. Ringelrobben komen nooit aan land en zijn van zee-ijs afhankelijk om te rusten en hun jongen te krijgen. Moederijsberen die de hele winter hebben gevast en de helft van hun gewicht verloren hebben, verlaten het veilige sneeuwhol in de tijd dat ringelrobben hun jongen op het zee-ijs krijgen, in april. Steeds vaker smelt het zee-ijs eerder in het seizoen en moeten ijsberen aan land de zomer zien door te komen. Dat is niet eenvoudig, want op het land is voor een ijsbeer weinig voedsel te vinden. Overal in het Noordpoolgebied zien we steeds meer ijsberen die ’s zomers aan land moeten blijven en die daar steeds vaker in conflict komen met mensen. Soms vallen daarbij doden en moeten er steeds meer ijsberen afgeschoten worden. Daarom is het belangrijk om met lokale mensen samen te werken om conflicten te voorkomen."

Kennen de Poolgebieden ook duidelijke seizoenen?
"De zomer is in de poolstreken een periode van veel biologische activiteit en rijkdom. Miljoenen zeevogels komen aan land om in enorme kolonies te nestelen. Ze maken gebruik van de explosie van algen- en krillgroei ie langs de randen van het zee-ijs die langs de randen van het zee-ijs plaatsheeft onder invloed van de niet-ondergaande middernachtzon. Onder de vogelkliffen patrouilleren poolvossen, op zoek naar eieren en jonge vogels. Het leven in het Arctisch gebied gaat in de zomer 24 uur per etmaal, 7 dagen per week door. De tijd vliegt. Jongen groeien snel om net op tijd sterk genoeg te zijn om vóór het invallen van de winter aan de lange reis naar het zuiden te beginnen om zo de barre winter van het Noordpoolgebied te ontvluchten. Noordse sternen trekken helemaal naar Antarctica, dikbekzeekoeten zwemmen naar zuidelijk Groenland. IJsberen en poolvossen blijven achter en zwerven de winter door over de onmetelijke ijsvlaktes van de Arctische zeeën."

Wat is naast sneeuw en ijs nog meer kenmerkend voor het landschap?
"Als eerste valt de weidsheid en stilte op. Een deken van rust temidden van alle pracht en praal van het Noordpoolgebied; rotsformaties, kleurrijke tundra’s en vooral: ijs, in de prachtigste vormen en alle tinten blauw. Tijdens wandelingen aan land wekken de grote aantallen en verschillende soorten bloeiende planten en mossen verbazing en bewondering. Andere plekken zijn juist weer extreem droog, een Arctische woestijn. Schitterende rotsformaties en kleurrijk en geplooid gesteente wijzen op de geologische krachten die hier een rol hebben gespeeld. Excursies aan land geven een beeld van de historie van Svalbard. Ontdekt en in kaart gebracht door Willem Barentsz in 1596. Al snel daarna werden walvissen door Nederlandse en Engelse walvisvaarders bijna tot uitsterven bejaagd- daar waren vooral de Hollanders goed in. Vervolgens kwamen Russische en Noorse pelsjagers die het vooral op ijsberen en poolvossen gemunt hadden. Inmiddels werd er ook steenkool aangetroffen en tot op de dag van vandaag zijn er twee steenkoolmijnen actief op Spitsbergen."

Waartoe behoort Spitsbergen?
"In 1920 is het Spitsbergen Verdrag gesloten en werd afgesproken dat alle deelnemende landen gelijke rechten hebben in Svalbard. Noorwegen is aangesteld om de zaken daar in goede orde te regelen en te handhaven. Een groot gedeelte van Svalbard is inmiddels beschermd gebied."

Wat kunnen reizigers doen?
"Aan land wordt de poolreiziger soms geconfronteerd met de grotere wereld: aangespoeld plastic en rommel. Het staat iedereen vrij om zijn of haar steentje bij te dragen door afval mee te nemen om aan boord van het expeditieschip achter te laten voor goede afvalverwerking. Het lijkt zinloos, maar is dat niet. In de loop der jaren is het aanmerkelijk schoner geworden op de stranden van Svalbard! Zeestromen in de richting van het Noordpoolgebied nemen dit afval mee het Arctisch gebied in. Ook luchtstromen brengen giftige stoffen die onze West-Europese industrie lozen mee naar het Arctisch gebied. Deze gifstoffen hopen zich op in de voedselketen waardoor eierschalen dun worden, vissen vergiftigd raken en de conditie van ijsberen en walrussen achteruitgaat. Wat we in Europa en Noord-Amerika doen heeft dus gevolgen voor het Noordpoolgebied. En andersom, als de ijskappen van het Noordpoolgebied smelten merken we daar de gevolgen wereldwijd van; een zeespiegel die stijgt! What happens in the Arctic does not stay in the Arctic. Verantwoord toerisme moet een bijdrage leveren aan bewustwording met steun voor natuurbescherming en duurzame ontwikkelingen tot gevolg. Zodat iedereen die in de Poolgebieden is geweest, terugkomt als een mens met vernieuwd inzicht en hopelijk ook thuis zijn en haar best doet om beter binnen de grenzen te leven van wat onze planeet aankan. Want het Poolgebied ráákt je. Je bent gewaarschuwd!"

WWF wildlife tips
Hou het wild. Spot ijsberen, walvissen en andere wilde dieren met een (lokale) gids die de dieren niet verstoort. Vermijd altijd directe interactie (bij opvangcentra), zoals op de foto gaan met een tijger of olifanten wassen. Dergelijke praktijken gaan vaak gepaard met dierenleed. Houd afstand en geniet verantwoord van puur en écht wildlife in de natuurlijke habitat. Lees meer tips voor reizigers.