Enthousiast vertel ik vrienden en familie dat ik mag afreizen naar Rwanda. Mijn enthousiasme wordt beantwoord met een vragend: “Rwanda? Dat is toch van die genocide?” Dat klopt. Maar wat mensen vergeten, is dat deze genocide alweer 25 jaar geleden heeft plaatsgevonden en er sindsdien een hele hoop veranderd is in positieve zin. En waarschijnlijk weet men ook niet dat in dit land de berggorilla nog voorkomt. Al vanaf het zien van de film ‘Gorilla's in the mist’ ergens in mijn pubertijd wilde ik deze dieren zelf ooit nog eens zien. En laat in ditzelfde land ook nog eens chimpansees te zien zijn! Hoe mooi zou het zijn als ik beide apensoorten in één reis in levenden lijve zou kunnen aanschouwen...
Dus vlieg ik naar Kigali, de hoofdstad van Rwanda, waar mijn reis begint. Het valt mij al meteen op hoe schoon de straten zijn, zelfs hier in de hoofdstad. Mijn gids vertelt mij dat elke laatste zaterdag van de maand 'schoonmaakdag' is. Iedereen in het land ruimt dan de straten en bermen op, ook de president doet hier gewoon aan mee. En zelfs op andere dagen zie je mensen langs de weg in de weer om het beetje vuil dat er ligt weg te vegen. De straten van Kigali doen zodoende on-Afrikaans aan. Op enkele doorgaande wegen wemelt het nog wel van vooral de vele taxi-brommers, maar verder zijn de brede straten overzichtelijk en rustig. We rijden langs vele moderne gebouwen, met het Convention Centre, dat in de avond in vele kleuren wordt verlicht, als hoogtepunt. Weer vertelt mijn gids iets wat ik totaal niet verwacht: Rwanda behoort tot een van de veiligste landen van het Afrikaanse continent. Dit gegeven draagt er mede aan bij dat ik 's avonds laat met mijn medereizigers van het restaurant terug naar ons hotel loop, zonder me ook maar een moment onveilig te voelen. En op deze eerste dag leer ik nog veel meer: zo zijn mannen en vrouwen gelijk (in het parlement zitten zelfs meer vrouwen dan mannen), is bedelen verboden en bestaat er geen onderscheid meer tussen Hutu's en Tutsi's (iedereen is gelijk, iedereen is Rwandees). Dit laatste is moeilijk te bevatten met de genocide, ook al is deze 25 jaar geleden, in het achterhoofd. Dit besef ik des te meer na het bezoek aan het ‘Genocide Memorial’, een indrukwekkend museum waar in het eerste deel de aanleiding tot de gebeurtenis zelf en de nasleep worden getoond ... met zeer indrukwekkende en tot tranen leidende foto's en films. Het tweede deel gaat over de vele andere genocides die in de hele wereld in het verleden hebben plaatsgevonden en nog steeds plaatsvinden. Buiten is een tuin die dienstdoet als gedenkplaats waar nabestaanden kunnen rouwen en herdenken. De serene stilte en de namen van de talloze slachtoffers die in 1994 het leven lieten, zorgen wederom voor rillingen en tranen.
Het is goed om dit museum aan het begin van mijn reis te bezoeken. Het is heftig, niet te bevatten en ja, ik heb gehuild, maar hoe mooi is het om te zien waar het land vandaag de dag staat. Al op mijn eerste dag hier in Rwanda heb ik een bewonderenswaardige indruk van het land, de mensen en vooral van de president die dit sinds zijn aanstelling in 1998 heeft weten te bereiken. Ik ben benieuwd wat mij deze reis verder nog staat te wachten.
Dit ga ik allemaal ervaren tijdens mijn rondreis. Te beginnen in Akagera National Park, een relatief klein maar gevarieerd park met meren, moerassen, savannes en bergen. En ... met de Big 5 bovendien! Maar dan zónder de vele toeristen die je in een Serengeti, Masai Mara en Kruger Park tegen komt. Nog een ander bijzonder aspect: er leven hier ruim 500 soorten vogels. De Big 5 heb ik helaas niet gezien, maar de vele antilopen, apen, giraffen, nijlpaarden en vogels maken veel goed en vormen een mooie opbouw naar de volgende bestemming: het Nyungwe National Park.
In de twee nachten die ik hier verblijf staan drie belevenissen op het programma. Ik begin 'rustig' met de Canopy Walk. Op een hangbrug tussen de boomtoppen op 70 meter boven de grond dringt het tot me door: dit is inderdaad het ‘land van de 1000 heuvels’. Het is namiddag en het begint te schemeren. Wolken trekken de vallei binnen. En boven deze wolken, uitkijkend over de bergtoppen, sta ik dan! En ik hoor alleen vogels en af en toe wat apen (volgens onze gids zijn dit L'Hoest meerkatten, een bijzonder apensoort). Geen auto's, treinen, vliegtuigen of mensen. Alleen de natuur. Ik vraag me af waar de chimpansees zijn.
Deze ontmoeting staat de volgende ochtend gepland. Al glibberend en glijdend daal ik af het regenwoud in. Onwetend over wat ons te wachten stond, koos de groep namelijk voor de korte weg door de bossen in plaats van het langere, meer begaanbare pad. Gelukkig is daar de hand en de voet van mijn 'porter' die zorgt dat ik veilig en wel ergens weer op een pad tot stilstand kom. De tassen mogen af en de camera's mogen tevoorschijn komen. Want, we hoorden het al, de chimpansees zitten ons in de bomen op te wachten en ruim een uur lang kijken we rond. Wat zijn het er veel! Overal waar we in de bomen kijken, zien we chimpansees die vergezeld worden door Mono aapjes. Laatstgenoemden zijn overigens veel actiever dan de chimpansees, ze slingeren en springen rond van boom naar boom en van tak naar tak. De chimpansees houden zich wat rustiger. Nou ja, als het gaat om bewegen dan. Lawaai maken kunnen ze als de besten! Hun geroep raakt je tot in je botten. Als we na een uur aanstalten maken om terug te gaan, komen enkele chimpansees ineens uit de bomen en lopen op slechts een paar meter langs ons om vervolgens voor ons uit het pad af te lopen. Na enkele meters gaan ze rustig zitten alsof wij er helemaal niet zijn. Wat een afsluiting van deze trekking. Nog voor ik verder reis naar het noorden van het land maak ik ook nog een trekking op zoek naar de Colobus Monkeys.
En dan het toetje: de vulkanen in het Vulcanoes National Park hebben het meest weg van een wonderschoon schilderij! De scherp tegen de blauwe hemel aftekenende bergtoppen lijken op het eerste gezicht niet op het tropische regenwoud met de regen, nevel en mist die ik mij herinnerde uit de film ‘Gorilla's in the mist’. Gelukkig niet, want dat zou betekenen dat de gorilla trekking een natte, modderige en dus zeer zware bedoening zou gaan worden. Bij het hoofdkwartier van het park worden alle bezoekers voor de trekking ingedeeld in groepen. Ik kom, samen met mijn medereizigers terecht bij de Kwitonda Group. Dit is de grootste gorilla familie in het park met zelfs 3 Silverbacks! Het is niet de gemakkelijkste groep om te vinden, dus het betekent wel een flink stuk bergop lopen. Bergwandelen is niet mijn sterkste punt, verre van zelfs, maar dat houdt mij niet tegen. Een porter die mijn tas draagt en mij regelmatig een handje geeft (eigenlijk letterlijk vooruit trekt) helpt mij zowel naar boven als naar beneden. Over een zeer modderig pad, waarbij trackers regelmatig met machetes zelfs nog takken moeten weghakken om een weg te banen, lopen we gestaag de vulkaan op. Gelukkig ligt het tempo laag en stoppen we regelmatig om op adem te komen, dus dat ik me achteraan bevind is niet erg. Na 2 uur stoppen we weer. Onze gids maant ons de tassen en wandelstokken weg te zetten en de camera's te pakken. We draaien om waardoor ik ineens vooraan sta. Ik volg de gids de nóg dichtere bebossing in. Dat ik mijn evenwicht verlies, diep in modder wegzak en mijn armen langs takken schaaf, maakt mij helemaal niets meer uit. Dit wordt het moment waarop ik al jaren wacht. En dan ineens, voorbij een struik in een open stuk van het bos, zie ik op slechts een paar meter twee jonge gorilla's met elkaar stoeien. Ik schrik, lach en gebaar enthousiast naar mijn groepsgenoten. Op zo’n moment gaat er echt van alles door je heen! We lopen verder naar het open stuk bos en zien een hele groep gorilla's bij elkaar met veel vertoon van gezag in het midden: dé Silverback, onbetwiste leider van de groep. Achteloos werpt hij een blik naar ons met zijn grote bruine ogen en gaat verder met waar hij mee bezig was: niets doen. Alsof wij niet eens bestaan! Ik krijg kippenvel en ben ademloos, de waterlanders komen tevoorschijn, heel even staat de wereld stil. Vraag mij niet waarom, maar na 20 jaar safari's gemaakt te hebben met heel veel ‘close encounters’, wint dit moment het van al die andere.
We mogen een uur lang bij de gorilla's blijven. Hoewel we zelf de gorilla's maximaal tot 7 meter mogen benaderen, mogen zij wel dichter bij ons komen. Een jonge gorilla van slechts 8 maanden oud speelt, rolt, tuimelt rond en komt zodoende steeds dichterbij. Ik kan hem zelfs bijna aanraken! Ook zien we een pasgeboren aapje van nog maar 18 dagen oud. Het is echt net een klein mensje. De twee stoeiende jongelingen houden zich ook niet aan de 7 meter en dartelen soms rakelings langs ons heen! Hoewel het uren lijkt dat we hier zo staan, is het dan helaas toch voorbij. Nog een paar laatste kiekjes en dan keren we terug naar onze tassen. Iedereen is sprakeloos over wat we net hebben ervaren. Het deert ons niet eens meer dat we op de grond gaan zitten in de uitwerpselen van buffels. Deze ervaring neemt niemand ons meer af. Het uur bergafwaarts lopen is nu ook geen probleem meer, in een roes glijd ik aan de hand van mijn porter naar beneden. In onze lodge worden tijdens de lunch mijn bergschoenen weer schoongemaakt, het is wonderbaarlijk hoe de medewerkers de vele modder weten te verwijderen, mijn schoenen zijn weer als nieuw. Met schone schoenen reis ik terug naar Kigali, want helaas komt ook deze reis weer ten einde.
Bijna thuis rijd ik langs de gele M en zie ik een aantal lege zakken van deze fastfoodketen liggen. Misschien niet eens een gek idee om een maandelijkse schoonmaakdag voor te stellen bij onze minister-president. We noemen Rwanda een ontwikkelingsland, maar in sommige opzichten kunnen wij nog veel van ze leren.
.jpg?aspect_ratio=2:3&width=800&height=1200&format=jpeg)
