Oceanen, leeft het genoeg?

Hoe ben je bij WWF-NL terechtgekomen?
“Liefde voor zee en (wilde) dieren, heeft er al van kinds af aan in gezeten. Toen ik in het voorjaar van 2016 voor het eerst op de boeg van een schip een ontmoeting had met twee blauwe vinvissen in de Azoren, het allergrootste dier dat ooit geleefd heeft en tegelijkertijd zó kwetsbaar is, deed dit mij realiseren dat ik het verschil wilde maken via de bescherming van walvissen en andere zeedieren. Na mijn afstuderen ging ik als whale watching-gids aan de slag op de Azoren. Dat was een fantastische tijd vol met bijzondere waarnemingen van walvissen en dolfijnen, maar ook haaien, roggen en zeeschildpadden. Het was geweldig om dagelijks oog in oog te staan met deze dieren. Maar ik zag niet hoe ik hun leven positief kon beïnvloeden. Ik wilde meer betekenen. Daarom ben ik Master Marine Mammal Science (zeezoogdierwetenschap) gaan studeren in St Andrews Schotland en daarna ben ik meteen aan de slag gegaan bij het Wereld Natuur Fonds, mijn droombaan!”

In zekere zin doe je dus nog steeds aan whale-watching, maar dan met een andere insteek. Hoe pak je dat aan?
“Met veel plezier en toewijding ben ik actief in een wereldwijd netwerk van collega’s om bijvoorbeeld migratieroutes tussen voedsel- en voortplantingsgebieden van walvissen en zeeschildpadden in alle vijf de oceanen in kaart te brengen en veilig te stellen. Vaak reizen ze langs vaste routes, zogenaamde blue corridors, de halve wereld over. Deze blue corridors zijn verbindingswegen, levensaders van de oceanen, en essentieel voor het voortbestaan van zeedieren. Niet alleen walvissen, maar ook zeeschildpadden leggen enorme afstanden af tussen de gebieden waar ze geboren worden, opgroeien en voortplanten. Daarom moeten we blijven onderzoeken welke routes dieren precies nemen en welke bedreigingen ze onderweg tegenkomen. Dan kan je knelpunten ontdekken en slimme keuzes maken.”

Wat hoop je in je functie te bereiken?
“Het internationale verbod op walvisvangst is een paar jaar voor ik geboren ben in werking getreden (1986). Dit is een van de grootste natuurbeschermingssuccessen ooit. Vandaag de dag zijn met name bultrugwalvissen enorm in aantallen hersteld. Veel andere soorten blijven nog achter terwijl de menselijke bedreigingen toenemen. Op dit moment worden 6 van de 13 grote walvisachtigen met uitsterven bedreigd en is de biodiversiteit in zee met 57% achteruitgegaan sinds 1970. Mijn doel is dat aan het einde van mijn werkzame leven dankzij de inzet van mijn collega’s, partners en mijzelf er geen enkele grote walvissoort meer met uitsterven bedreigd wordt en dit effect zichtbaar is in het herstel van ander zeeleven, zodat we geen verlies in mariene biodiversiteit meer hebben.”

In hoeverre heb je met toerisme te maken in je werkgebied?
“Als het om de bescherming van walvissen en ander zeeleven gaat, is massa) toerisme één van de menselijke drukfactoren, naast bijvoorbeeld niet-duurzame visserij, plasticvervuiling, scheepvaart en klimaatverandering. Onderzoek laat zien dat walvisachtigen verstoord kunnen raken door onze aanwezigheid en onderwaterlawaai van schepen. Daardoor krijgen ze niet genoeg rust, vinden ze onvoldoende voedsel of kunnen ze het contact met elkaar kwijtraken. In het ergste geval zijn er aanvaringen. Daarom zijn er richtlijnen opgesteld door bijvoorbeeld de International Whaling Commission (IWC). Daarin staat het maximaal aantal boten dat is toegestaan, snelheidsbeperkingen en de minimale afstand die bewaard moet worden. Op veel plekken op de wereld hebben landen hier nog geen regels voor of wordt er niet gehandhaafd. Gelukkig zijn er ook voorlopers, zoals de Azoren en de (Ant-)Arctische regio’s, waar dit soort regels wel gelden of bedrijven zelf dit soort regels volgen om de effecten te beperken.”

Hoe kijkt WWF tegen toeristische activiteiten zoals whale watching aan?
“Als het goed gereguleerd is, kan verantwoord toerisme eraan bijdragen dat dieren zoals walvissen economisch gezien meer waarde hebben. Dat levert een extra argument om maatregelen te nemen, ook om andere menselijke bedreigingen aan te pakken. Naar schatting is de economische waarde van whale watching wereldwijd bijvoorbeeld ongeveer 2 miljard US-dollar. Daarbij is het natuurlijk belangrijk om te benadrukken dat dieren en de natuur in algemene zin op veel meer manieren waarde hebben. Whale watching kan ook dienen als een platform om burgerwetenschappelijk onderzoek te doen. Happy Whale is een initiatief waarbij reizigers hun foto’s kunnen insturen van walvissen die ze wereldwijd tegenkomen. Dit helpt de onderzoekers bij de identificatie van individuele walvissen.”

De reiziger kan dus invloed uitoefenen door bewuste keuzes te maken?
“Aan de ene kant zie ik echt de toegevoegde waarde van de ontmoeting tussen mensen en wilde dieren. We beschermen waar we van houden en wat we kennen. Zelf volg ik ook het liefste walvissen en andere zeedieren in mijn vrije tijd. Maar massatoerisme kan echt (onbedoelde) schade aanrichten aan wilde dieren en hun leefgebied. Het is dus belangrijk om minimale verstoring te waarborgen en je te realiseren dat ontmoetingen met wilde dieren een voorrecht zijn en verantwoordelijkheden met zich meebrengen. Het is daarom essentieel dat er regelgeving is waar iedereen zich aanhoudt.”

Welke rol kunnen reizigers spelen in het beschermen van kwetsbare ecosystemen?
“Lees je van tevoren in over regels en richtlijnen (zoals van de IWC) en volg adviezen en tips (zoals van WWF). Kies vervolgens zorgvuldig je bestemming en excursies uit. Eigenlijk ben je daarna een ambassadeur en kan je jouw ervaringen en tips delen met anderen. De mooiste ervaringen zijn juist als je dieren rustig en met respect benadert. Dan kunnen ze zomaar naar je toekomen. Dit heb ik zelf bijvoorbeeld ervaren toen we tijdens een whale watch trip hoorden dat er een Brydevinvis in de buurt gezien was. Toen we de fontein van zijn adem in de verte zagen legde de schipper de boot stil. Even later gleed het dier twee keer direct onder onze boot door. Pure magie, wat een beloning.”

Lees hier meer over de oceanencampagne van WWF-NL.

WWF wildlife tips
Hou het wild. Spot walvissen en andere wilde dieren met een (lokale) gids die de dieren niet verstoort. Vermijd directe interactie bij opvangcentra, zoals op de foto gaan met een tijger of olifanten wassen. Dergelijke praktijken gaan vaak gepaard met dierenleed. Houd afstand en geniet verantwoord van puur en écht wildlife in de natuurlijke habitat. Lees meer tips voor reizigers.