Mens en dier leven samen
Reisverhaal
Zambezi stroomgebied, Afrika
Ruim een kwart eeuw geleden peddelde Harco van Uden in een kano over de Zambezi-rivier: “Stilletjes varend tussen de krokodillen, olifanten, buffels en nijlpaarden, bevond ik me midden in mijn eigen natuurdocumentaire.” Dat pure, authentieke gevoel wilde hij voortaan aan anderen overbrengen. Het was de start van wat nu ExperienceTravel is. Het is nog altijd een speciale plek op aarde die aandacht nodig heeft. Daarom is het Wereld Natuur Fonds hier actief.
Het landschap van de Zambezi bestaat uit uitgestrekte savannes met grote rivieren en de wereldberoemde Victoriawatervallen. Het is een biotoop voor olifanten, leeuwen en talloze andere dieren en vormt het grootste grensoverschrijdende natuurgebied ter wereld. De landen Zambia, Zimbabwe, Botswana, Namibië en Angola delen het stroomgebied dat ruim twaalf keer zo groot is als Nederland. Behalve de wildernis, speelt het stroomgebied van de machtige Zambezi een vitale rol in de levens van 40 miljoen mensen die hier, soms in diepe armoede, samenleven met wilde dieren. En dat samenleven staat onder druk. Met het groeien van de bevolking en de landbouw, krimpt het leefgebied van de wilde dieren. Door de stijgende vraag naar elektriciteit, neemt het aantal dammen toe die vrijstromende rivieren blokkeren. Het gebied is bovendien uitermate gevoelig voor de effecten van klimaatverandering: extreme droogtes en overstromingen komen nu al vaker voor. Reden voor WWF om hier in actie te komen door wild-corridors veilig te stellen, de rivier vrij te laten stromen en te investeren in natuurlijke oplossingen voor klimaatverandering.
Wildcorridors aanleggen
De helft van alle Afrikaanse savanneolifanten leeft in deze regio. Door ontbossing, de aanleg van wegen, bebouwing, hekken en landbouw is hun leefgebied ernstig versnipperd geraakt. Olifanten en andere dieren kunnen hierdoor niet van de ene plek naar de andere trekken als ze op zoek zijn naar voedsel en water en komen zo vaker in conflict met mensen. Een olifant eet de oogst op, een leeuw doodt vee en er vallen ook menselijke slachtoffers. WWF streeft samen met de lokale bevolking naar een duurzame situatie waarbij men in harmonie leeft met het wildlife. Dit willen ze bereiken met de aanleg van 30 corridors voor 2030. Deze groene verbindingszones zorgen ervoor dat wilde dieren makkelijker kunnen migreren en ze bieden bescherming tegen mens-dierconflicten. Met zenderhalsbanden worden de routes van olifanten in kaart gebracht zodat de corridors kunnen worden bepaald. Daarnaast helpt WWF de gemeenschappen met vaardigheden en middelen om de verliezen door het samenleven met wilde dieren te beperken en om andere inkomstenbronnen aan te boren. Natuurvriendelijke landbouwmethodes bieden boeren de kans op grotere opbrengsten zonder daarvoor natuur op te offeren. Zo blijft het leefgebied van wilde dieren intact en gaan boeren én olifanten erop vooruit.
Fotografie: Dana Allen & Gareth Bentley WWF-US
Vrijstromende rivieren
Rivieren zijn in de Zambezi regio de levensader voor mens en dier. Jaarlijks treden zij buiten hun oevers en zorgen voor vruchtbare grond en water. Door de aanleg van dammen verandert de natuurlijke stroom van de rivieren en verdwijnen de seizoensoverstromingen. Daarbij kampt de regio door de klimaatcrisis steeds vaker met langdurige droogte. WWF wil het stroomgebied van de rivieren van de Zambezi in stand houden door de bouw van nieuwe dammen tegen te gaan. Bij bestaande dammen werkt WWF met lokale autoriteiten aan seizoensgebonden dambeheer. De hoeveelheid water die de dammen doorlaten is dan afgestemd op de natuurlijke seizoenen wat de visserij, landbouw, mensen, wilde dieren en natuur ten goede komt.
Natuurlijke oplossingen voor klimaatverandering
Klimaatverandering vraagt om een mondiale aanpak. WWF probeert de effecten van steeds vaker voorkomende droogtes en overstromingen door klimaatverandering tegen te gaan door samen met de lokale bevolking, overheden en private partijen een landschapsbreed financieringsplan te ontwikkelen. In dit plan staat welke groene investeringen nodig zijn om tot een klimaatbestendig en natuurlijk landschap te komen. Daarnaast krijgen bedrijven ondersteuning bij het opzetten van en het verwerven van financiering voor groene projecten. In 2025 wil WWF dat ten minste vijf publieke en/of private sectoren gecommitteerd hebben om te investeren in Nature Based Solutions, zoals herbebossing, restauratie van overstromingsgebieden en moerassen.
WWF wildlife tips
Hou het wild. Spot wilde dieren met een (lokale) gids die de dieren niet verstoort. Vermijd directe interactie bij opvangcentra, zoals op de foto gaan met een leeuw of olifanten wassen. Dergelijke praktijken gaan vaak gepaard met dierenleed. Houd afstand en geniet verantwoord van puur en écht wildlife in de natuurlijke habitat. Lees meer tips voor reizigers.