Ku(n)stplaats Domburg

Reeds in de 19e eeuw stond Domburg bekend als een mondaine badplaats waar de beau monde genezing zocht. De heilzame werking van zeewater werd door de medische wetenschap al vroeg erkend. In 1862 werd in een toeristenfolder geschreven dat Domburg 'de plek is om naar ziel en lichaam gezond te zijn'. De elite liet zich destijds per badkoets de zee inrijden voor een geneeskrachtige onderdompeling. Daarna verpoosde men op het strand in een ligstoel. De prijs van een zeebad was 35 cent.

De helende reputatie van Domburg werd versterkt met de komst van Dr. Johann Mezger. Dr. Mezger was gepromoveerd aan de Universiteit van Leiden en propageerde een gezonde leefwijze met voldoende beweging en verantwoorde voeding als belangrijke pijlers. Aan de zee en het zeeklimaat hechtte hij grote waarde. Zijn faam binnen de Europese adel was groot en zijn aanwezigheid in Domburg zorgde er onder meer voor dat de Duitse vorstelijke familie Zu Wied en koningin Elisabeth van Roemenië naar de Zeeuwse kustplaats kwamen om er rust en ontspanning te vinden. De inkomsten uit het toerisme namen toe en allerlei openbare voorzieningen zoals gas en elektriciteit werden aangelegd. De grote bijdrage die Dr. Mezger leverde aan de ontwikkeling van Domburg als badplaats wordt nog altijd met een borstbeeld op het plein 't Groentje geëerd.

Maar naast de zee met schone stranden en wuivende duinen waardoor een historische badcultuur ontstond, werd het kleine dorp aan het begin van de 20e eeuw tevens het epicentrum van een bloeiende kunstgemeenschap. Het kunstenaarsverleden van Domburg is nauw verweven met de schoonheid van het omringende landschap en de bijzondere lichtval die kunstenaars vanuit heel Europa aantrok. Het heldere, diffuse licht dat weerkaatst op de Noordzee en de duinen geeft een bijzondere sfeer aan het landschap. Vele schilders, die later wereldberoemd zouden worden, vonden hier hun inspiratie.

Jan Toorop, een van de bekendste Nederlandse symbolisten, arriveerde in 1903 in Domburg. Gefascineerd door het licht en de rust van het dorp, bracht hij hier zijn zomers door om te schilderen. Hij stond bekend om zijn veelzijdige stijl, van impressionistische zeegezichten tot symbolische en mystieke werken. Zijn schilderijen van de kust en de duinen, waarin hij experimenteerde met kleur en vorm, hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van de moderne kunst in Nederland. In deze periode ontmoette hij Maurice Góth, een van oorsprong Hongaarse schilder die tijdens het uitbreken van de oorlog in 1914 vanuit België naar Nederland vluchtte. Domburg werd vervolgens 15 jaar lang de woonplaats van Góth en ook hij bracht het strand, de kust en de duinen kleurig in beeld. Naast Toorop en Góth speelde Piet Mondriaan een belangrijke rol in de artistieke geschiedenis van Domburg. Mondriaan, die in het begin van zijn carrière voornamelijk landschappen schilderde, kwam naar Domburg om zich onder te dompelen in de natuur en de omgeving. Zijn tijd in Domburg markeerde een overgangsperiode in zijn werk, waarin hij langzaam afstand nam van de traditionele representatie van de werkelijkheid en zich begon te richten op abstractie. De invloed van het Zeeuwse landschap op Mondriaans werk is goed te zien in zijn schilderijen van de duinen, bomen en de zee. Hoewel hij deze elementen steeds verder vereenvoudigde, bleven ze altijd een belangrijke inspiratiebron. Zijn kenmerkende stijl, bestaande uit rechte lijnen en primaire kleuren, vond zijn wortels in de geometrische patronen die hij waarnam in de natuurlijke vormen van Domburg.