Pools Pruisen

Per rechtstreekse KLM-vlucht van Amsterdam naar Poznan, vanwaar transfer naar Torun. Onderweg maken we een tussenstop in Bydgoszcz, voor een wandeling door de oude stad waar nog opmerkelijk veel gebouwen uit de Pruisische tijd bewaard zijn gebleven. De toenmalige Pruisische 'staatsstijl', en de facades aan de Ulica Cieszkowskiego en Marszalke Focha met imposante huizen in Secessionstijl, geven de stad een intrigerende historische aanblik met verwijzingen naar de diverse machtswisselingen met wisselend Poolse en Duitse invloeden. Na aankomst in Torun welkomstdiner in het hotel.

Vandaag verkennen we het pittoreske Torun, de geboortestad van Copernicus waarvan het historisch centrum UNESCO-Werelderfgoed is. De stad aan de oever van de Wisla, beschouwd als een van de mooiste steden van Polen, is zoals de meeste nederzettingen in de noordelijke helft van het land aan zware Germaanse invloeden onderhevig geweest. We zien er restanten van de originele Duitse vestingwerken, prachtige 13e-eeuwse Franciscaanse kerken en bewonderen de gotische gevels. Ook bezoeken we het Copernicushuis en het bijzonder bezienswaardige oude stadhuis uit de laat 16e eeuw, dat inmiddels dienst doet als regionaal museum met onder meer een collectie unieke 14e-eeuwse glas-in-loodramen, Grote Zaal met een galerij met portretten van prominente Torun-patriciërs (uit de periode van de 16e-18e eeuw), waaronder een portret van Nicolaus Copernicus, de oudste collectie portretten van Poolse koningen en een indrukwekkende galerij met Poolse schilderijen van het midden van de 18e eeuw tot heden.

Na het ontbijt vertrekken we naar het kleine stadje Grudziadz, reeds in 1222 vermeld als Pruzzische versterking onder de naam Grudenc (van Grudenes, wildernis), maar al gauw door de Duitse Orde veroverd, die er een zogenaamde ‘ordensburcht’ bouwden met aanliggende ommuurde stad. In 1466 kwam de stad in Poolse handen toen het Kulmerland als deel van West-Pruisen bij de Tweede Vrede van Thorn door Polen werd geannexeerd. We wandelen door het historisch centrum en bezoeken het lokale museum, deels ondergebracht in het barokke gebouw van het benedictijnerklooster, het abdissenpaleis en de historische graanschuren die tevens als verdedigingsmuur fungeren. Na gelegenheid tot lunch vertrek naar Olsztyn, de elegante toegangspoort tot het merendistrict Mazurië en de heuvels van Warmia, gelegen aan de rivier de Lyna.

In de ochtend verkenning van Olsztyn, waar de invloed van 700 jaar inmenging door de Duitse Orde, Pruisen en Polen op elke straathoek zichtbaar is. We beginnen onze stadswandeling op het marktplein en lopen via geplaveide straten met vakwerkhuizen gekleed in klimop naar het kasteel, dat nu een museum is en haast uit zijn voegen barst van de oude Duitse relikwieën. Ook brengen we een bezoek aan de kathedraal gewijd aan de heilige Jacobus. Na de lunch maken we een uitstapje naar Swietka Lipka voor een bezoek aan het imposante Jezuïtencomplex en bedevaartsoord, dat wordt beschouwd als het mooiste voorbeeld van de barokke bouwkunst in Polen en bekend staat om zijn bewegende pijporgel. Aansluitend rijden we door naar de Wolfsschanze, het voormalige hoofdkwartier van Adolf Hitler diep verscholen in de bossen van Mazurië. Deze mysterieuze en strategisch verborgen locatie was het toneel van het mislukte complot van Claus von Stauffenberg op 20 juli 1944. Tijdens onze rondleiding langs de ruïnes van bunkers en commandoposten krijgen we een indringend beeld van de schaal en het belang van deze plek tijdens de Tweede Wereldoorlog.

We verlaten Olsztyn om naar Elblag te reizen. Een deel van de route leggen wij per boot af, waarbij een hydraulisch systeem ons middels vijf hellende vlakken en twee sluizen helpt 100 meter hoogteverschil te overbruggen. Na aankomst in Elblag, als onneembare vesting gesticht door de Teutoonse Ridders op de plaats van een Viking-nederzetting gesticht, stadsorientatie waarbij in het bijzonder oog voor de (gerestaureerde) middeleeuwse baksteenarchitectuur. Vervolgens rijden we naar Gdansk, alwaar overnachting.