Reisverhaal Oeganda: Een zoen of een opgetild achterbeen: spreekt u ook ‘chimpansees’?

De betekenis van gebaren

In chimp taal kan een aanraking en een zoen betekenen ‘laten we vrienden zijn’. Een arm opheffen duidt aan ‘kom hier’, en een snelle kras is het teken om te gaan. Zo kan een baby chimpansee door om te rollen de moeder aansporen tot spelen, terwijl de moeder hier afwijzend op reageert door haar arm te krabben (‘laten we reizen’) en haar achterbeen op te tillen (‘klim aan boord’). Dr. Hobaiter ontdekte de soms kleine verschillen in gebaren. Een arm oplichten met de hand naar beneden betekent ‘laten we ons verplaatsen’, als de hand horizontaal gehouden wordt, zegt de aap ‘kom dichterbij/kom hier’. Ook bestudeerde ze combinaties van gebaren.

We gaan door met bestuderen

Het geeft een interessante inzage, maar zoals de primatoloog zelf zegt, moet er nog veel worden onderzocht. Zo kunnen gebaren richting of afkomstig van het alfa mannetje andere nuances hebben dan van of naar andere leden van de groep. De kunst is om de patronen te leren zien, en daar gaat veel tijd overheen. Waar Dr. Hobaiter ook nog mee verder zegt te gaan, is om groepen chimpansees in andere gebieden en landen te bestuderen, om te zien of er sprake is van enige regionale accenten of dialecten in deze taal.